RÓŻNICA

ALBUM

„Róż­ni­ca” to pro­jekt arty­stycz­no-spo­łecz­ny skła­da­ją­cy się z kli­ku czę­ści. Pierw­sza to dzia­ła­nia arty­stycz­ne w latach 2011 – 2016, w wyni­ku któ­rych wyko­na­łem 77 por­tre­tów osób w kry­zy­sie bez­dom­no­ści. Por­tre­ty były pró­bą twór­cze­go zapi­su rela­cji, któ­rą nawią­za­łem z każ­dą z tych osób w kry­zy­sie bez­dom­no­ści.

Por­tre­ty zosta­ły wyko­na­ne róż­ny­mi tech­ni­ka­mi rysun­ko­wy­mi (ołó­wek, gwasz, tusz, cien­ko­pis, węgiel, dłu­go­pis) i gra­ficz­ny­mi (lino­ryt. akwa­for­ta, sucha igła) w zróż­ni­co­wa­nych for­ma­tach. W dużej czę­ści uży­łem do nich mate­ria­łów, któ­re zna­la­złem na śmiet­ni­kach czy sta­rych stry­chach. Było to podyk­to­wa­ne ich wymia­rem sym­bo­licz­nym – zosta­ły „odrzu­co­ne” przez wcze­śniej­szych użyt­kow­ni­ków, zupeł­nie tak jak spor­tre­to­wa­ne prze­ze mnie oso­by były nie­jed­no­krot­nie odrzu­co­ne przez spo­łe­czeń­stwo.

Przed przy­stą­pie­niem do malo­wa­nia por­tre­tów prze­pro­wa­dzi­łem i nagra­łem roz­mo­wy w for­mie wywia­dów ze wszyst­ki­mi oso­ba­mi, któ­re zgo­dzi­ły się włą­czyć do pro­jek­tu. Ich spi­sa­ne wypo­wie­dzi były dla mnie (zaraz obok aspek­tu rela­cyj­ne­go) bar­dzo waż­nym ele­men­tem pro­ce­su twór­cze­go. Opo­wie­ści boha­te­rów nie nale­ży zatem trak­to­wać jako dodat­ku do por­tre­tów, ale jako inte­gral­ną część całe­go pro­jek­tu. Wypo­wie­dzi osób w kry­zy­sie bez­dom­no­ści zesta­wiam w publi­ka­cji albu­mo­wej ze ste­reo­ty­po­wy­mi stwier­dze­nia­mi, któ­re usły­sza­łem w cią­gu pię­ciu lat pro­wa­dze­nia pro­jek­tu o pro­ble­mu bez­dom­no­ści. Kon­tra­sty pozwa­la­ją uwy­pu­klić fałsz poznaw­czy towa­rzy­szą­cy ludziom, gdy zaczy­na­ją osą­dzać sytu­ację dru­giej oso­by.

Dru­gą płasz­czy­zną oma­wia­ne­go pro­jek­ty są dzia­ła­nia spo­łecz­ne mają­ce na celu zni­we­lo­wa­nie tytu­ło­wej „róż­ni­cy”, jaką czę­sto sztucz­nie czy­ni­my w spo­tka­niu z dru­gim czło­wie­kiem, szcze­gól­nie tym naj­uboż­szym. Histo­rie opo­wia­da­ne przez oso­by por­tre­to­wa­ne czę­sto wska­zu­ją na bar­dzo zło­żo­ny i nie­oczy­wi­sty pro­ces „sta­wa­nia się” oso­bą bez­dom­ną. Poprzez pro­jekt pra­gną­łem rów­nież uka­zać pięk­no tych wspa­nia­łych syl­we­tek i zachę­cić każ­de­go odbior­cę, aby sam odwa­żył się skon­fron­to­wać się z ich histo­ria­mi, któ­re nie­rzad­ko mogą przy­wo­dzić na myśl pro­ble­my doty­czą­ce każ­de­go czło­wie­ka. Sło­wo, któ­re towa­rzy­szy­ło mi przez pięć lat pro­jek­tu przy­po­mi­na­ło mi, iż nie może­my czy­nić róż­nic tam, gdzie ich rze­czy­wi­ście nie ma:


„Bra­cia moi, niech wia­ra wasza w Pana nasze­go Jezu­sa Chry­stu­sa uwiel­bio­ne­go nie ma wzglę­du na oso­by. Bo gdy­by przy­szedł na wasze zgro­ma­dze­nie czło­wiek przy­stro­jo­ny w zło­te pier­ście­nie i boga­tą sza­tę i przy­był tak­że czło­wiek ubo­gi w zabru­dzo­nej sza­cie, a wy spoj­rzy­cie na boga­to odzia­ne­go i powie­cie: «Usiądź na zaszczyt­nym miej­scu!», do ubo­gie­go zaś powie­cie: «Stań sobie tam albo usiądź u pod­nóż­ka moje­go!», to czy nie czy­ni­cie róż­nic mię­dzy sobą i nie sta­je­cie się sędzia­mi prze­wrot­ny­mi?”


Jk 2, 1 – 4

Podej­mu­jąc pro­blem bez­dom­no­ści w pro­jek­cie „Róż­ni­ca nie chcia­łem wysnu­wać nauko­wych wnio­sków w opar­ciu o moje kil­ku­let­nie doświad­cze­nia. Na ten temat powsta­ło wie­le ksią­żek, nie­po­rów­ny­wal­nie bar­dziej nauko­wych od mojej. Chcia­łem jedy­nie podzie­lić się tym, co dla mnie naj­istot­niej­sze – oso­bi­stym spo­tka­niem z dru­gim czło­wie­kiem. Pre­zen­to­wa­ne pra­ce to pró­ba zapi­sa­nia tej tajem­ni­cy. W albu­mie jest sie­dem­dzie­siąt sie­dem por­tre­tów. Licz­ba nie jest oczy­wi­ście przy­pad­ko­wa, bo każ­da z pre­zen­to­wa­nych histo­rii jest pew­ną dro­gą do prze­ba­cze­nia sobie, bli­skim i spo­łe­czeń­stwu.

Na przy­kła­dzie por­tre­tów osób naj­uboż­szych podej­mu­ję pró­bę odsło­nię­cia praw­dy o nas samych; praw­dy, któ­ra tak czę­sto jest trud­na do przy­ję­cia. Myślę, że pozna­ne prze­ze mnie oso­by uze­wnętrz­nia­ją to, co nie­rzad­ko zda­rza się nam wszyst­kim ukry­wać pod sko­ru­pą próż­no­ści i grze­chu. Kie­dy odkry­wa­my w sobie tę wewnętrz­ną bie­dę, bez­dom­ni prze­sta­ją być już tacy obcy. Sta­ją się naszy­mi brać­mi.

Film pro­mu­ją­cy dzia­ła­nia spo­łecz­ne w ramach pro­jek­tu: [QR code]

Film z pierw­sze­go wer­ni­sa­żu, z udzia­łem kil­ku­na­stu boha­te­rów pro­jek­tu: [QR code]

22

WYSTAWY

Tomasz

rok: 2015
tech­ni­ka: dłu­go­pis i tusz na pły­cie pil­śnio­wej
roz­miar: 73 x 85 cm

Adam Łuka­sik

rok: 2015
tech­ni­ka: tusz na kar­to­nie
roz­miar: 69 x 99,5 cm

Anto­ni Tade­usz

rok: 2013
tech­ni­ka: lino­ryt
roz­miar: 61 x 79,5 cm

Marek

rok: 2013
tech­ni­ka: dłu­go­pis na pły­cie pil­śnio­wej
roz­miar: 55 x 81 cm

Janusz Szwed

rok: 2013
tech­ni­ka: lino­ryt
roz­miar: 64 x 68 cm

Lidia Witek

rok: 2014
tech­ni­ka: akwa­for­ta
roz­miar: 16 x 30,5 cm

Maciej Robak

rok: 2014
tech­ni­ka: pastel, węgiel
roz­miar: 50 x 70 cm

Paweł

rok: 2014
tech­ni­ka: tusz, kred­ka
roz­miar: 38,5 60,5 cm

Zby­szek — Kero

rok: 2014
tech­ni­ka: lino­ryt
roz­miar: 50,5 x 62 cm

Ryszard Bączek

rok: 2013
tech­ni­ka: lino­ryt
roz­miar: 61 x 71 cm

Zby­szek

rok: 2014
tech­ni­ka: lino­ryt
roz­miar: 65 x 94,8 cm

Krzysz­tof – Ptak

rok: 2015
tech­ni­ka: akryl, tusz, węgiel
roz­miar: 55 x 72 cm

Mar­cin – Ślą­zak

rok: 2013
tech­ni­ka: ołó­wek, bia­ła kred­ka
roz­miar: 45 x 53,5 cm

Dariusz

rok: 2015
tech­ni­ka: akryl, pastel
roz­miar: 68,5 x 70 cm

Tomek

rok: 2014
tech­ni­ka: tusz, akryl
roz­miar: 70 x 75 cm

Wła­dy­sław

rok: 2014
tech­ni­ka: sucha igła
roz­miar: 13 x 22 cm

Mar­cin Panek

rok: 2015
tech­ni­ka: pastel, tusz, cien­ko­pis
roz­miar: 35 x 70 cm

Wła­dy­sław

rok: 2014
tech­ni­ka: gwasz, dłu­go­pis, akryl
roz­miar: 56 x 5,7 cm

Celi­na

rok: 2013
tech­ni­ka: tusz, akryl
roz­miar: 43 (dół) x 39,5 (góra) x 49,5 cm (pion)

Kazi­mierz Lara

rok: 2012
tech­ni­ka: ołó­wek
roz­miar: 64 x 84,5 cm

Wło­dzi­mierz Mosto­wik

rok: 2012
tech­ni­ka: ołó­wek
roz­miar: 70 x 75,5 cm

Ewa Mat­czak

rok: 2012
tech­ni­ka: ołó­wek
roz­miar: 59,5 x 80,5 cm

Grze­gorz Mat­czak

rok: 2012
tech­ni­ka: gwasz, dłu­go­pis
roz­miar: 50 x 64 cm

Leszek

rok: 2012
tech­ni­ka: ołó­wek, bia­ła kred­ka
roz­miar: 22,5 x 60 cm

Sta­szek

rok: 2012
tech­ni­ka: ołó­wek, bia­ła kred­ka
roz­miar: 70 x 78 cm

Janusz Nowak

rok: 2015
tech­ni­ka: lino­ryt
roz­miar: 70 x 80,5 cm

Kazi­mierz Maj­kow­ski

rok: 2012
tech­ni­ka: ołó­wek
roz­miar: 81 x 100 cm

Bez­dom­ny ano­ni­mo­wy

rok: 2013
tech­ni­ka: tusz, cien­ko­pis, mar­ker
roz­miar: 63 x 70 cm

Miro­sław

rok: 2014
tech­ni­ka: akwa­for­ta
roz­miar: 33 x 35 cm

Seba­stian

rok: 2012
tech­ni­ka: gwasz, cien­ko­pis
roz­miar: 100 x 106 cm

Alan

rok: 2012
tech­ni­ka: gwasz, dłu­go­pis
roz­miar: 50 x 62 cm

Mar­cin

rok: 2015
tech­ni­ka: pastel, tusz
roz­miar: 42,5 x 47,2 cm

Roman

rok: 2015
tech­ni­ka: mar­ker, tusz
roz­miar: 70 x 100 cm

Alek

rok: 2015
tech­ni­ka: mar­ker, tusz
roz­miar: 70 x 70 cm

Syl­we­ster

rok: 2015
tech­ni­ka: cien­ko­pis
roz­miar: 21 x 29,7 cm

Domi­nik

rok: 2015
tech­ni­ka: mar­ker, cien­ko­pis
roz­miar: 48,2 x 50 cm

Repre­zen­tant

rok: 2014
tech­ni­ka: lino­ryt
roz­miar: 64,5 x 88 cm

Jacek Baczyń­ski

rok: 2014
tech­ni­ka: lino­ryt
roz­miar: 69,5 x 86,5 cm